سنسورها و کنترلرها

سنسورها و کنترلرها در سیستم‌های پنوماتیکی و صنعتی

در سیستم‌های اتوماسیون صنعتی، سنسورها (Sensors) و کنترلرها (Controllers) نقش «چشم و مغز» سیستم را دارند. سنسورها اطلاعات محیطی و عملکرد تجهیزات را اندازه‌گیری و ثبت می‌کنند، و کنترلرها با تحلیل این اطلاعات، فرمان مناسب را برای ادامه‌ی فرآیند صادر می‌کنند.

⸻

🔹 سنسورها (Sensors)

سنسورها تجهیزاتی هستند که یک پارامتر فیزیکی (مثل موقعیت، فشار، دما، حرکت و…) را تشخیص داده و آن را به یک سیگنال الکتریکی یا دیجیتال تبدیل می‌کنند. در سیستم‌های پنوماتیکی و ابزاردقیق، کاربرد فراوانی دارند.

انواع پرکاربرد سنسورها:
1. سنسور موقعیت جک (Proximity Sensor):
برای تشخیص باز یا بسته بودن جک پنوماتیک، بدون تماس مستقیم
(معمولاً مغناطیسی یا القایی)
2. سنسور فشار (Pressure Sensor / Transmitter):
برای اندازه‌گیری فشار هوای سیستم و ارسال آن به کنترلر
3. سنسور جریان (Flow Sensor):
برای کنترل دقیق جریان هوا یا گاز در خطوط
4. سنسور دما (Temperature Sensor):
کاربرد در ابزار دقیق و خطوط حساس

⸻

🔹 کنترلرها (Controllers)

کنترلرها مغز متفکر سیستم‌های خودکار هستند. آن‌ها اطلاعات دریافتی از سنسورها را بررسی کرده، با مقادیر از پیش تعیین‌شده مقایسه می‌کنند و فرمان لازم را به اجزای سیستم مثل شیرها، عملگرها یا هشداردهنده‌ها صادر می‌کنند.

انواع کنترلرها:
1. کنترلر منطقی قابل برنامه‌ریزی (PLC):
پرکاربردترین نوع – قابل برنامه‌ریزی، دقیق و مقاوم در برابر نویزهای صنعتی
2. کنترلرهای دمای دیجیتال:
برای تنظیم دقیق گرما در سیستم‌های ابزار دقیق و اتاقک‌های کنترل
3. پنل کنترل تاچ‌اسکرین:
دارای نمایشگر و قابلیت کنترل دستی و برنامه‌ریزی اتوماسیون

⸻

🔸 نقش سنسور و کنترلر در سیستم

برای مثال، وقتی یک سنسور تشخیص دهد که جک به انتهای مسیر خود رسیده، این اطلاعات به کنترلر می‌رسد و کنترلر فرمان بسته شدن شیر را صادر می‌کند. این فرآیند کاملاً خودکار و بسیار دقیق است و بدون نیاز به اپراتور انجام می‌شود.

⸻

مزایای استفاده از سنسورها و کنترلرها:
• افزایش دقت و سرعت در فرآیندهای صنعتی
• کاهش خطای انسانی
• افزایش ایمنی و بهره‌وری
• قابلیت مانیتورینگ لحظه‌ای سیستم
• پایه‌ی اصلی اتوماسیون صنعتی